ข่ายลูกหลานเมืองแพร่

เริ่มจากเวทีพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดที่ได้ถูกจัดขึ้นเป็นระยะอย่างสม่ำเสมอตลอดปี ๒๕๔๔ โดยชักชวนผู้เกี่ยวข้องเข้ามาร่วมตามความสมัครใจ จนตกผลึกทางความคิดมั่นใจว่าต่างมีปณิธานร่วมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน สาระของการพูดคุยตลอดทั้งปีนั้นเป็นการวิเคราะห์และสังเคราะห์สภาพความเป็นจริงของวิถีชีวิตคนเมืองแพร่ ว่ามีจุดอ่อนจุดแข็ง(ทุน/ศักยภาพ) มีภัยคุกคามและโอกาสอย่างไร ซึ่งพอสรุปได้ว่าคนเมืองแพร่มีความเป็นตัวของตัวเองสูง มีความเชื่อวัฒนธรรมแบบลานนาเป็นพื้นฐาน ที่เชื่อมโยงชีวิตกับทรัพยากรสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลเป็นองค์รวม มีภูมิปัญญาที่สั่งสมมาแต่อดีตหลายเรื่อง แต่เนื่องจากถูกตัดตอนด้วยการพัฒนาจากภายนอกจึงทำให้ความรู้นั้นมิได้ถูกพัฒนาจนสามารถเชื่อมต่อกับความรู้ในสถานการณ์ปัจจุบันได้ กฎระเบียบและการพัฒนาจากภายนอก ได้เซาะกร่อนให้คนท้องถิ่นเมืองแพร่ค่อย ๆ ขาดความมั่นใจ ความภาคภูมิใจในตนเองถูกกดทับ ทำให้ไม่กล้าแสดงตัวตน ดูถูกวัฒนธรรมของตนเองว่าเป็นวัฒนธรรมที่ด้อยกว่าและล้าสมัย และค่อย ๆ เปลี่ยนจากการคิดแบบองค์รวมเป็นการคิดแบบแยกส่วน จนทำให้ขาดสำนึกร่วมอันเป็นรากฐานของการพัฒนาแบบมีส่วนร่วมที่เป็นสิ่งซึ่งทำให้ชีวิตมีความสมดุลและมั่นคง 

กระบวนการการวิเคราะห์และสังเคราะห์ภาพรวมดังกล่าว นอกจากเป็นการปรับฐานคิดเข้าหากันของแกนทำงานแล้ว สิ่งที่วิเคราะห์ได้ยังนำไปสู่การออกแบบวิธีการทำงานแบบขั้นบันไดเพื่อไปสู่วิสัยทัศน์ที่ต้องการ ว่าในเบื้องแรกจำเป็นต้องฟื้นฟูสำนึกร่วมและดึงคืนความมั่นใจความภาคภูมิใจ ของผู้คนในท้องถิ่นกลับมา ให้เชื่อมั่นในตนเองเสียก่อน บันไดขั้นที่สองเป็นการช่วยดึงความรู้ที่มีอยู่ในตัวคนให้เป็นที่ประจักษ์แก่ตน โดยการถอดบทเรียนจากประสบการณ์ อันเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาแบบพึ่งตนเองอย่างยั่งยืน ความรู้ดังกล่าวเป็นทั้งความรู้เกี่ยวกับชีวิตที่สัมพันธ์อย่างสอดคล้องกับนิเวศน์วัฒนธรรมซึ่งเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา และความรู้ทางเทคโนโลยีที่เชื่อมโยงภูมิปัญญาเดิมที่ได้พัฒนาตามกาลเวลากับความรู้เทคโนโลยีใหม่จากภายนอก บันไดขั้นที่สามคือการนำความรู้ไปใช้งานอย่างเหมาะสมสอดคล้องกับสภาวการณ์ที่จะนำสู่ชีวิตที่สมดุล ไม่เบียดเบียนทั้งตนเอง คน/สัตว์อื่น และทรัพยากรที่ถือเป็นของส่วนรวม ซึ่งบันไดทั้งสามขั้นนี้อาจมิได้ตัดตอนแบบทำขั้นหนึ่งเสร็จก่อนแล้วจึงเริ่มขั้นต่อไป แต่ดำเนินการเชื่อมโยงต่อเนื่องกันไปอย่างเป็นธรรมชาติแล้วแต่บริบทของแต่ละพื้นที่ ซึ่งมีความแตกต่างหลากหลาย

ในปี 2545 ได้ทดลองเริ่มทำงาน ด้วยการจัดทำโครงการการฟื้นฟูสำนึกท้องถิ่นเพื่อร่วมกันพัฒนาเมืองน่าอยู่ในเขตกำแพงเมืองแพร่ เป็นการนำร่องทำในพื้นที่เล็ก ๆ เฉพาะเขตกำแพงเมืองก่อน จากแนวคิดของแกน รวมกลุ่มกับคนทำงานอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กันอย่างหลวม ๆ จึงค่อย ๆ ก่อเกิดรูปธรรมของกระบวนการกลุ่มที่มีกิจกรรมจากคนในมารองรับ และสถาปนาชื่อกลุ่มโดยความช่วยเหลือของ ศ.ดร.เอกวิทย์ ณ ถลาง ตั้งชื่อกลุ่มว่า “กลุ่มลูกหลานเมืองแพร่” อันหมายถึงกลุ่มคนที่คิดว่าตนเป็นลูกหลานของแม่เมือง ซึ่งมีความรักเคารพและผูกพันอยากให้ครอบครัว “เมืองแพร่” มีชีวิตที่เป็นสุขและสมดุล และมาร่วมกันทำสิ่งดี ๆ ให้กับแม่เมืองด้วยกัน 

ต่อจากนั้นได้สรรค์สร้างกิจกรรมร่วมอีกนานารูปแบบในหลายพื้นที่ จึงทำให้ได้เรียนรู้และรู้จักกับกลุ่มคนอีกหลากหลายที่กำลังทำงานเพื่อสร้างความเข้มแข็งภายในให้กับท้องถิ่นต่าง ๆ ของเมืองแพร่ อันแสดงให้เห็นว่ามีกลุ่มคนมากมาย ที่ต่างมีปณิธานเดียวกัน สามารถเป็นพันธมิตรเสริมกำลังกันได้ และเราน่าจะทำงานเป็นเครือข่ายกัน ไม่ผูกขาดความรักเมืองแพร่ไว้กับกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ดังนั้นจึงปรับวิธีการทำงาน จากการบริหารงานแบบกลุ่ม เป็นการทำงานแบบร่วมมือกันเป็นเครือข่าย และปรับชื่อจากกลุ่มลูกหลานเมืองแพร่ เป็น “ข่ายลูกหลานเมืองแพร่” ตั้งแต่ปี 2549 เป็นต้นมา